We kennen het allemaal. Je moet voor een beslissing staan die eigenlijk onverdedigbaar is. Om vervolgens te worden platgewalst door steekhoudende tegenargumenten.
Maar je bent een vent (of vrouw) en blijft tegen beter weten in stug volhouden dat de beslissing deugt.
Ook de Nederlandse Staat toont ruggengraat, zo blijkt in de eindeloze saga van de box-3-belasting. Jaren terug heeft de overheid afscheid genomen van de – verfoeide – vermogensbelasting (0,8 procent). De box-3-belasting kwam ervoor terug door rendementen op vermogens te belasten. Om de calculatie van deze vermogensrendementsbelasting efficiënt te laten verlopen, werd forfaitair uitgegaan van 4 procent rendement op het vermogen van een belastingplichtige, waarover 30 procent belasting werd geheven. Daarmee kwam de afgeschafte vermogensbelasting weer tot leven in een ander jasje. Met een hoger tarief, namelijk 1,2 procent.
Het forfaitaire karakter was niet uitsluitend een kwestie van efficiency. De overheid wil graag een voorspelbare en stabiele inkomstenbron hebben om budgettaire gaten te vermijden bij tegenvallende beleggings- en spaarrendementen van de onderdanen.
Veel beleggers zien de noodzaak van belastingen, maar betalen over niet-behaald rendement is onrechtvaardig. Talloze belastingplichtigen hebben zelfs verloren in 2018 en mogen toch belasting afdragen.
Inmiddels is de box-3-belasting verfijnd, waarbij gestaffeld het behaalde rendement hoger wordt verondersteld naarmate een burger meer vermogen heeft. Dit voelt bij sommigen wellicht als minder onrechtvaardig, maar een goede onderbouwing voor deze stelling ontbreekt. Een groter vermogen wil niet zeggen dat een belastingbetaler ook meer risicovol is gaan beleggen en al helemaal niet dat dit heeft geresulteerd in meer rendement.
De fiscus volhardt en voegt een nieuw quasi-argument toe: beleggingen in AEX-aandelen en vastgoed hebben een laag risico, dus die forfaitaire rendementen zijn redelijk.
U weet als ervaren belegger beter. De fiscus natuurlijk ook. Het onmogelijke blijven verdedigen is misschien moedig, maar ik roep de fiscus op: stop met die kulargumenten. Er is niet alleen geen deugdelijke onderbouwing van de logica van de forfaitaire vermogensrendementsbelasting, er is geen rendementsbelasting. De vermogensbelasting is nooit afgeschaft.
Dit is een column van Errol Keyner, adjunct-directeur van de VEB